Kerk, weeshuis, Voorstraat
Net zoals veel andere dorpen op Goeree-Overflakkee is Dirksland een sleuteldorp. Vanuit de lucht zie je namelijk de vorm van een sleutel: de ronde kerkring, de steel van de Voorstraat en de haven als baard. Op het kerkeiland, omgeven door een gracht, staat de dorpskerk, het oudste gebouw van het dorp. Aan de Ring trekken de pastorie en het weeshuis de aandacht. De Voorstraat is de meest voorname straat van het dorp.
Het weeshuis staat op een plek waar al in de zeventiende eeuw kinderen naar school gingen. De gemeenteschool verhuisde in 1867 naar een nieuw gebouw, verderop aan de Ring. Twee jaar later ging het weeshuis open. Er woonden acht tot zestien weeskinderen. De leiding was in handen van een ‘vader’ en een ‘moeder’. Elk kind sliep in een eigen ledikant en kreeg voedsel van goede kwaliteit voorgeschoteld. In 1907 ging het weeshuis dicht. Nu is het een woonhuis.
Op het kerkeiland staat het oudste gebouw van Dirksland: de hervormde kerk. De bouw is direct na de bedijking van de polder in 1416 begonnen. Zeventig jaar later was de kerk klaar. Het laatgotische bouwwerk, een dorpskerk met stadse allure genoemd, veranderde in de zestiende eeuw van religie: de rooms-katholieken moesten het gebouw afstaan aan de protestanten. Tijdens de restauratie in de jaren zestig van de vorige eeuw kwam na het verwijderen van de kalklaag op de westelijke binnenwand een fresco tevoorschijn. Het schilderij stelt de heilige Christophorus voor. De kerk bevat 31 grafzerken en een orgel dat in de vroege negentiende eeuw naar Dirksland is verscheept vanuit Mechelen.
Vanuit het oogpunt van hygiëne zijn veel kerkgrachten gedempt. Die van Dirksland is echter nog grotendeels intact. Iets voorbij de toegangsbrug van de kerk staat de pastorie, die in 1775 is gebouwd voor 8000 gulden. De Voorstraat is de voornaamste straat van het dorp. Behalve historische panden vind je hier het voormalige raadhuis en de hoefstal.
Dirksland is een sleuteldorp. Tussen de ronde kerkring en de baard van de sleutel, de haven, loopt de Voorstraat als steel. Samen hebben ze vanuit de lucht gezien de vorm van een sleutel. In Dirksland loopt de steel niet loodrecht naar de haven, maar in een hoek van 45 graden, parallel aan de (gedempte) Smalle Gooi.